بررسی تغییرپذیری مکانی پایداری خاکدانه ها و عوامل مؤثر در خاکدانه ای شدن خاک با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ (مطالعه موردی: بخشی از حوزه آبخیز طالقان)

الگوی مکانی خصوصیات خاک می تواند یک عنصر کلیدی در شکل دهی جریان مواد غذایی و آب در اکوسیستم ها باشد و شناسایی این الگوها برای تشخیص فرایندهای خاک و سپس انجام عملیات مدیریتی کافی در این مناطق مهم است. یکی از عوامل مؤثر در فرسایش خاک، پایداری خاکدانه ها و عوامل مؤثر در تغییر آن است. در صورت تعیین عوامل مؤثر در پایداری خاکدانه ها و خاکدانه ای شدن خاک و مشخص کردن روش مناسب و نوع شاخصی که بتواند در برگیرنده تغییرات مکانی آنها نیز باشد، می توان نسبت به رفع محدودیت های موجود در این زمینه اقدام کرد. به همین منظور تحقیقی در بخشی از حوزه آبخیز طالقان به وسعت تقریبی3200 هکتار و عمدتاً دارای سنگ بستر مارنی مربوط به دوران سوم زمین شامل واحدهای سنگی gy (گلسنگ قرمز و سیلت ژیپسی) و ngm (گلسنگ قرمز و سیلت) انجام گرفته است. پایداری خاکدانه ها و عوامل مؤثر در خاکدانه ای شدن خاک به ترتیب با استفاده از روش le bissonnais و آزمون همبستگی پیرسون اندازه گیری شده است. تغییرات مکانی پایداری خاکدانه ها و عوامل مؤثر در آن نیز با استفاده از روش کریجینگ بررسی شده است. در بخش آمار کلاسیک نتایج حاکی از مؤثر بودن خصوصیات فیزیکو-شیمیایی مقدار رس، شن ریز، شن خیلی ریز، درصد رطوبت اشباع، آهک و ماده آلی بر پایداری خاکدانه ها در منطقه مورد مطالعه هستند. نتایج زمین آماری نیز دلالت بر ساختار مکانی ضعیف تا متوسط اکثر عوامل مؤثر در خاکدانه ای شدن خاک دارد به طوری که تنها خطای اندازه گیری ماده آلی بسیار کم است که حاکی از پیوستگی بالای توزیع این متغیر و واریانس تصادفی پایین آن در خاک های مورد بررسی است. به این معنی که مقدار ماده آلی در نمونه های نزدیک به هم بسیار مشابه و در نمونه های دور از هم مقادیر دورتری از هم داشته اند. شاخص های پایداری خاکدانه ها از نوع ناهمسانگرد و شعاع تأثیر کوچک و بزرگ آنها به ترتیب از 740 تا 2500 و 3250 تا 5940 متر است.